KTHIMI I BIRIT TE HARRUAR / Promovimi i librit të P.Traboinit në Tuz

Referon Prof. Mark Dushaj

  KTHIMI I BIRIT TE HARRUAR 

Në Tuz u promovua libri “Flamuri në Deçiq 1911″ i Palok Traboinit

Më 22 nëntor 2012, në QKI “Malësia” në Tuz, në organizimin e SHKA “Dedë Gjo Luli” nga Traboini, u bë promovimi i librit “Flamuri në Deçiq 1911″ të Palok Traboinit (Gojçaj), atdhetarit dhe shkrimtarit, mësuesit të parë të Hotit dhe sekretarit të Ded Gjo Lulit, pjesëmarrës i Kryengritjes së Malësisë së Madhe 1911. Libri ka dalë nga shtypi para pak ditësh, në 100 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së shtetit shqiptar dhe është përgatitur nga biri i Palok Traboinit, Koleci. Moderatori i programit, në fillim, tha se edhe ky promovim i kushtohet, si një kontribut modest, 100 vjetorit të shpalljes së pavarësisë së shtetit shqiptar në  Vlorë.
Megjithëse ishte ditë pune dhe përveç kësaj programi u mbajt në orët e hershme te pasditës, publiku numëronte një numër të konsiderueshëm njerëzish, të të gjitha moshave dhe shtresave: nxënës, studentë, punëtorë të arsimit dhe të profileve të tjera, si dhe mjaft intelektualë të Malësisë.
Fotografia e madhe e Palok Traboinit (1888-1951) stoliste foltoren, kurse programi filloi me një pikë folklorike të SHKA-së “Ded Gjo Luli”, një këngë “përkrye-krahu” të kënduar nga Marash Dushaj.
I pari në foltore doli profesori i filozofisë, Mark Dushaj, i cili publikut i shprehi mbresat dhe përshtypjet e veta për librin që promovohej, të parë në një këndvështrim të gjerë filozofiko-historiko-estetik. Ai kryengritjen e malësorëve në vitin 1911 e trajtoi duke e krahasuar  me luftrat e shekullit XV që ka përshkruar Marin Barleti, pra si një vazhdimësi  historike kurrë të ndërprerë. Poemën “Lufta e maleve” ai e quajti poemë historike dhe vlerësoi lart artin dhe sidomos porositë e saj.

Shkrimtari Anton Gojçaj

Pas tij, Anton Gojçaj paraqiti përmbajtjen e librit dhe, përveç tjerash, në kumtimin e vet ai theksoi se kjo poemë është shkruar në vitin 1911, botimin e parë të pjesshëm e pati në Shkodër në vitin 1962, kurse botimin e parë të plotë në vitin 1995. Gojçaj poemën “Lufta e maleve”  e trajtoi në raport me letërsinë popullore, duke tërhequr vërejtjen se atë duhet parë në kontekstin dhe rrethanat objektive të vendit dhe kohës kur është shkruar.
Shkrimtari Pandeli Koçi kishte ardhur për këtë promovim nga Tirana dhe me këtë rast ai para auditorit të Malësisë tha ndër të tjera se “Lufta e maleve” e Palok Traboinit i duket si një “Lahutë e vogël e Malcis’” e P. Gjergj Fishtës.  Pandeli Koçi vlerësoi lart luftëtarët e Malësisë duke mos e fshehur pakënaqësinë e vet lidhur me “harresën” e këtyre fatosave atdhetarë nga institucionet shoqërore dhe kulturore të shtetit amë.
Në fund publikut iu drejtua edhe mysafiri ekskluziv, shkrimtari Kolec Traboini, biri i Palok Traboinit. Fjalimi i tij ishte i frymëzuar, dhe mjaft emocionues, me ç’rast ai, por edhe ndonjëri në publik, me vështirësi i përmbajtën lotët.  ”Unë nuk jam kryefjala këtu, jam thjesht një kundrinë”, theksoi Kolec Traboini duke aluduar në figurën e babait të vet dhe librin që ishte objekt i promovimit. Koleci pastaj foli me shumë respekt jo vetëm për babain e vet, por edhe për Ded Gjo Lulin, Kolë Marash Vatën, Nikë Gjelosh Lulin e heronjtë e tjerë të luftës së vitit 1911, që janë edhe personazhe të poemës “Lufta e maleve”. Ai tregoi ndër të tjera, disa episode nga jeta e vet, ku përshtypje la rasti kur ai pas rënies së diktaturës komuniste Koleci vizitoi vendlindjen e atit të vet, Traboinin, me ç’rast, siç tha vetë, kur shkoi bashkë me të birin te Kroni i Traboinit i tha atij: ” Këtu kanë pirë gjyshi, stërgjyshi dhe të gjithë të parët e tu! Pi edhe ti ujë në këtë krua!” Në fund, ai e falënderoi SHKA-në “Ded Gjo Luli” për organizimin e promovimit, Këshillin Nacional të Shqiptarëve në Malin e Zi për sponsorizimin, folësit për vlerësimet që dhanë dhe publikun e Malësisë për pjesëmarrjen dinjitoze. Të gjithë librat që kishte sjellë me vete Koleci i shpërndau falas.
Promovimi u mbyll me dy pika muzikore të SHKA “Ded Gjo Luli”: një këngë me lahutë nga Lucë Pjetër Gojçaj dhe një këngë nga grupi. Gjatë gjithë kohës sa zgjati programi, djemtë dhe vajzat e SHKA “Dedë Gjo Luli” qëndruann në skenë, në veshje kombëtare, me flamurin kombëtar në dorë.

SHKA “Ded Gjo Luli" 

Kolec Traboini, i biri i autorit të librit përshëndeti dhe falenderoi shoqatën Ded Gjo Luli, Këshillin Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi dhe pjesmarrësit në këtë promovim.

Qendistarët e vogla të flamurit pjesë e koncertit që u dha me këtë rast.

Pamje nga salla

Këngë me lahutë nga Lucë Pjetër Gojçaj

TRABOINI STUDIO CHANNEL YOU TUBE 

KËNGË ME LAHUTË PËR PALOK TRABOININ

“FLAMURI NE DEÇIQ” I PALOK TRABOINIT

“FLAMURI NE DEÇIQ” I PALOK TRABOINIT

Një libër me dëshmi historike për Kryengritjen e vitit 1911

 Në kuadrin e 100 vjetorit të pavarësisë vjen në botim libri “Flamuri në Deçiq” me autor Palok Traboini (Gojçaj). Gjithçka që ka të bëjë me krijimet e Palok Traboinit janë botuar pjesërisht më parë apo kanë mbetur në dorëshkrim dhe i takojnë viteve 1908-1911. Libri përfshin katër kapituj që paraqesin aspekte të ndryshme të krijimtarisë e të jetës së këtij autori që gjithashtu ka qenë një veprimtar i njohur në vitet e pavarësisë si  gazetar, mësues e si luftëtar. Ai ka qenë sekretar i Ded Gjo Lulit dhe i ngarkuar prej tij ka sjellë përmes Dalmacisë flamurin e porositur në Vjenë nga Alardo Kastrioti për kryengritësit shqiptarë të Malësisë së Veriut, flamur ky i njohur nga fotografia e Marubit fiksuar me emrin Flamuri i Deçiqit apo ndryshe Flamuri i Ded Gjo Lulit.

Kapitulli i parë përfshin veprimtarinë e Palok Traboinit si një ndër publicistët e parë të  pavarësisë me shkrimet në gazetën “Bashkimi” të Dom Ndoc Nikës, duke përshirë artikuj e kryeartikuj. Ndër to ka shkrime si “Lidhësia forcon kombin” në të cilën kërkohet një unitet kombëtar për të patur përparim në mes të kombeve të tjerë të Europës, shkrime mbi ilirët e pellazgët që evokohen qëllimisht për të ngjallur krenarinë si komb i lashtë, për përhapjen e arsimit e të dijes në popull apo edhe për plagën e thellë shoqërore të gjakmarrjes.

Në kapitullin e dytë me dorëshkrime shkollore vijnë të përkthyer nga frëngjishtja disa prej shkrimeve që mbajnë vitin 1908 si ai për Gjergj Kastriotin-Skënderbeun, për Washington-in, Ligurkun si dhe disa ngjarje nga jeta në shkollën e mesme teknike italiane në Shkodër ku ai ka qenë student.

Padyshim interesin më të madh e ka poema “Lufta e maleve” e shkruar në Prizren në vitin 1911, në të cilën ai duke qënë pjesmarrës aktiv në Kryengritjen e Malësisë së Madhe e përshkruan këtë ngjarje të madhe historike me rreth 1700 vargje. Një poemë epiko-historike me ngjarje dhe heronj realë.

P.Traboini me Ded Gjo Lulin dhe At Gjergj Fishten

Padyshim kjo poemë veç vlerave artistike ka një rëndësi të veçantë se është shkruar nga një njeri që i ka parë ngjarjet me sy dhe ka qënë vetë në të gjitha betejat e zhvilluara. Aty gjen emra personazhesh historikë që nga Ded Gjo Luli, Nik Gjelosh Luli, Kol Ded Gjo Luli, Deli Meta, Mirash Luca, Tom Nika, Ded Preci, Gjelosh Gjoka e të tjerë. Por i thuret hymn edhe trimave që bien e ndër ta Kol Marash Vatës, Gjon Ujk Çekut e trimave të tjerë të rënë për liri.

Moment të veçantë në poemë zë ai kur Ded Gjo Luli u kërkon djemve të shkojnë e të vënë flamurin e Skënderbeut në maj të Bratilës së Deçiqit.

Shkrimet e studiueve Hamit Boriçi, Fran Camaj, Gjovalin Shkurtaj dhe Fatmir Terziu mbi disa tipare tipare të publicistikës dhe analiza të poemes historike të Palok Traboinit përbëjnë kapitullin e tretë të librit “Flamuri ne Deçiq”.

Kapitulli i katërt vijon me dëshmitë e ish-nxënësve dhe bashkkohësve mbi  veprimtarinë e mësuesit dhe luftëtarit të dy luftrave kombëtare duke përfshirë dhe luftën e Koplikut 1920, Palok Traboini e në vazhdim kujtimet e të birit Kolec Traboini, i cili, anipse i mbetur jetim që në moshë të vogël, nëpër vite ka arritur të mbledhë plot materiale e fakte mbi jetën e prindit të munguar. Shënimet e birit për Atin mbajnë titullin “Një kërkim që fillon e nuk mbaron kurrë”.

Libri mbyllet me një album fotografik të nxjerra nga Fototeka Marubi ku Palok Traboini shihet bashkë me Ded Gjo Lulin e krerët e Malësisë që në vitin 1908,  në mes të një grupi të vogël që Kel Marubi e ka shënuar “Disa luftëtarë të Deçiqit”, një foto tjetër ku Palok Traboini  është bashkë me At Gjergj Fishtën, At Anton Arapin, At Benardin Palaj,  At Martin Gjokën, At Marin Sirdanin, Simon Rrotën, Kol Gurashin, Kolë Kamsin, Ndue Palucën e të tjerë si trupa mësimore e shkollës së fretënve në vitin 1924. 

Dëshmitë që sillen në këtë libër plotësojnë një kuadër të munguar të ngjarjeve historike të Kryengritjes së Malësisë së madhe 1911, por edhe sjellin në vëmendje një figurë atdhetare të lënë në heshtje, publicistin, poetin, mësuesin e parë të Malësisë së Madhe, sekretarin e Ded Gjo Lulit dhe luftëtarin e flamurtarin e Deçiqit - Palok Traboini.

TRABOINI STUDIO CHANNEL YOU TUBE 

KËNGË ME LAHUTË PËR PALOK TRABOININ

George Washingtoni - by Palok Traboini, Albania 1907

The beginning of essay written in French by Paul (Palok) Traboini, a student at the Italian School of Trade in Shkodra, Albania. Always aspiring freedom for his homeland, Palok chose as subject for his essay the figures of prince Scanderbeg and that of George Washington first President of the United States of America during 1789-1797.

These essays were in the following dates
June 5 and October 18, 1907.
Shkoder - Albania

THONI GJITHMONË TË VERTETËN !

Xhorxh Washington, një nga themeluesit e Republikave të Shteteve të Bashkuara, i cili qe president i parë nga 1789 gjer më 1797, njihej qysh në fëmijni për ndershmërine dhe drejtësinë e karakterit të tij.
Në moshën gjashtë vjeç, atij i bënë si dhuratë një sëpatë me të cilën priste çdo gjë që i binte në dorë.
Me që i ati kishte një kopësht me shumë pemë portokallesh, një ditë ai nisi t’i binte fort me sëpatë njëres prej tyre. Sapo i ati e pa trungun e saj të plagosur, shpertheu nga zemërimi dhe pyeti njerëzit e familjes se, kush ishte autori i kësaj dhune, duke shtuar se për këtë, ai do të ndëshkohej rëndë.
Në atë çast, mbrriti djali i tij Xhorxh dhe i ati, i cili s’mbahej nga inati dhe zëmërimi, e pyeti në se e ai e njihte vallë fajtorin. Djali i urtë që ishte vertet i sinqertë, nuk e zgjati por pohoi gjithëçka, duke thënë : Ati im i dashur, nuk dëshiroj të të gënjej ; jam unë që e kam bërë këtë faj.
I ati, i prekur nga ky rrëfim plot sinqeritet, u çlirua nga zëmërimi.
Hajde, biri im, tha ai, hajde në krahët e mia të më ngushëllosh. Ti ke vepruar keq, por sinqeriteti yt më shtrëngon të të fal.
Dhe i ati, vazhdoi pastaj me këto fjalë plot moral : bijt e mij çfardo që t’i u ndodhë në jetë, thoni vetëm të vertetën.

         Në Shkodër të Shqipërisë me 18-10-1907

                           PALOK TRABOINI
       Origjinali në frengjisht.  
                      

Në foto autori i dorëshkrimit Palok Traboini në vitin 1908
pas mbarimit Shkollës së Mesme Tregtare Italiane në Shkodër.

TRABOINI STUDIO CHANNEL YOU TUBE 

KËNGË ME LAHUTË PËR PALOK TRABOININ